Powrót do pełnej sprawności po operacji stawu – czy to kolanowego, czy też skokowego, wymaga czasu i cierpliwości. Dzięki odpowiednio zaplanowanej rehabilitacji można jednak przyspieszyć ten proces i zmniejszyć ryzyko wystąpienia groźnych powikłań.
Jak wygląda rehabilitacja po operacji stawu?
Choć w zależności od lokalizacji i charakteru kontuzji zabieg chirurgiczny wygląda nieco inaczej w przypadku różnych stawów, cele rehabilitacji są podobne. Działania nastawione są przede wszystkim na złagodzenie dolegliwości bólowych, poprawę funkcji motorycznych i zakresu ruchomości stawów oraz wzmocnienie mięśni.
Rehabilitacja przyjmuje różne formy. Obejmuje przede wszystkim specjalistyczne zabiegi oraz ćwiczenia pod okiem fizjoterapeuty.
W większości przypadków rehabilitację należy rozpocząć jeszcze na oddziale szpitalnym. Początkowo nie jest ona intensywna, może obejmować delikatne ćwiczenia rozciągające, masaże i manualną aktywizację mięśni. Z czasem wprowadza się zabiegi fizykoterapeutyczne i coraz bardziej zaawansowane ćwiczenia z w odciążeniu i z obciążeniem kończyny.
Plan rehabilitacji ustalany jest indywidualnie dla każdego pacjenta z uwzględnieniem jego wieku ogólnej kondycji zdrowotnej i stopnia aktywności fizycznej sprzed urazu.
Fizykoterapia w pooperacyjnej rehabilitacji stawu
W rehabilitacji stosuje się szereg zabiegów o zróżnicowanym działaniu. Do najczęściej wykorzystywanych zaliczają się:
- jonoforeza – umożliwia wprowadzenie leku o działaniu przeciwzapalnym bezpośrednio w uszkodzone miejsce; po posmarowaniu skóry maścią i przyłożeniu elektrod przez zmienione tkanki przeprowadza się prąd o niskim natężeniu;
- krioterapia – tzw. leczenie zimnem wykorzystujące chłodzące właściwości azotu; w leczeniu punktowym stosuje się temperatury od -160 do -140 stopni Celsjusza; zabieg skutecznie łagodzi ból i hamuje procesy zapalne;
- laseroterapia – naświetlanie zmienionego chorobowo stawu wpiera regenerację tkanek na poziomie komórkowym, dodatkowo sprzyja lepszemu ich ukrwieniu i odżywieniu;
- magnetoterapia – oddziaływanie pola magnetycznego powoduje zmniejszenie natężenia bólu, rozluźnia mięśnie, poprawia zaopatrzenie tkanek w tlen i przyspiesza procesy naprawcze.
Zabiegi odbywają się cyklicznie w określonym czasie zgodnie z przyjętym harmonogramem. O ich częstotliwości decyduje lekarz.
Ćwiczenia w rehabilitacji stawu po zabiegu chirurgicznym
Rodzaj i intensywność ćwiczeń dobiera specjalista. Początkowo wykonuje się je przy pomocy fizjoterapeuty, z czasem można robić je samodzielnie w domu. I tak, przykładowo:
- rehabilitacja stawu skokowego obejmuje początkowo ćwiczenia bez obciążenia – kontrolowane ruchy zginania i prostowania z pronacją i supinacją stopy (o ile nie ma ku temu przeciwwskazań); na dalszych etapach prowadza się jazdę na rowerze stacjonarnym z niewielkim oporem i założoną ortezą, następnie ćwiczenia obciążające nakierowane na poprawę czucia głębokiego i naukę chodu; ważne są masaże, ćwiczenia wzmacniające mięśnie stopy czy rozciągające mięśnie łydki.
- Rehabilitacja po endoprotezie stawu kolanowego – we wczesnej fazie wykorzystuje się ćwiczenia bierne, trwające do momentu uzyskania podstawowej sprawności pozwalającej na podejmowanie bardziej zaawansowanych aktywności; zalecane jest wzmacnienie mięśni dwu- i czterogłowego uda w pozycjach odciążających operowany staw; stopniowo wprowadza się naukę chodu, w tym wchodzenia i schodzenia ze schodów, jazdę na rowerku stacjonarnym i ćwiczenia w pozycji stojącej.
- Rehabilitacja stawu barkowego – ćwiczenia różnią się zależnie od rodzaju uszkodzenia; po artroskopii, dość często wykonywanym zabiegu, rehabilitacja rozpoczyna się po dwutygodniowej fazie unieruchomienia kończyny w ortezie; wykonuje się ćwiczenia rozciągające i wzmacniające, w tym angażujące sąsiadujące stawy; dobre efekty przynosi plastrowanie, które pomaga stabilizować staw.
Szyna CPM w rehabilitacji stawów – wskazania i działanie
Szyna CPM to proste urządzenie medyczne pozwalające na wykonywanie ćwiczeń biernych, czyli takich, które nie wymagają siłowego zaangażowania. Ćwiczenia tego typu zapobiegają zanikom mięśni i pozwalają je wzmocnić, przeciwdziałają też sztywności stawów, poprawiają krążenie i eliminują ryzyko wystąpienia odleżyn. Przygotowują stawy do dalszych aktywności. Są szczególnie zalecane w rehabilitacji po wczepieniu endoprotezy stawu biodrowego i kolanowego oraz po operacyjnej rekonstrukcji więzadeł.
Korzystanie z szyny CPM można rozpocząć już w pierwszej dobie po operacji, co pomaga odprowadzić obrzęki i zapobiec zmianom troficznym w obrębie skóry. Ćwiczenia bierne przyspieszają regenerację tkanek, ale także poprawiają zakres ruchu stawów biodrowego, kolanowego i skokowego.
Szynę CPM można wyregulować w taki sposób, by dopasować go do długości kończyny. Z powodzeniem można wykorzystać ją w rehabilitacji domowej.
Materiał zewnętrzny