21 wieków historii ju jitsu W książce wydanej w Japonii w 1908r. profesor Sumitomo Arima pisze: „Nikt nie wątpi w to, że ju- jitsu jest wytworem japońskim i najstarszą sztuką walki.” Powołuje się tu na fakt iż w roku 24 przed Chrystusem, cesarz Suinin zorganizował walkę pomiędzy dwoma wojownikami: Nomi no Sukune i Taima no Kuehaya, w której ten pierwszy odniósł zwycięstwo. Pierwsze bardzo prymitywne szkoły ju jitsu pochodzą z czasów dawniejszych niż podają to pochodzące ze starożytnej Japonii źródła pisemne czy też archiwa pozostawione przez twórców szkół tzw. makimono. Na podstawie tej dokumentacji powstały trzy wersje wyjaśniające pochodzenie ju-jitsu:
- wykorzystanie elementów rodzinnych
- przyswojenie technik przywiezionych z zewnątrz (Chiny)
- kombinacja dwóch pierwszych wersji
Próba wyjaśnienia przez niektórych nacjonalistów japońskich, że ju jitsu jest odkryciem samurajów nie wytrzymuje próby analizy zarówno zarówno dziedzinie technik jak i założeń początkowych. Wszystko wskazuje na to, że ju jitsu nosi w sobie wpływy chińskie.
Japonia posiada odrębne metody walki inspirujące powstanie nowych stylów np.: sumo i chikarakurabe. Najbliższa prawdy jest trzecia wersja. Ju jitsu przywiezione zostało przez Japończyków podróżujących do Chin, bądź przez Chińczyków głównie kupców przybywających na wyspy. Bardzo trudno jest określić datę jego pochodzenia. Możliwe że pierwszy poważny kontakt z ju- jitsu miała miejsce w Xii wieku przy okazji przenikania buddyzmu z Chin do Japonii. Dowodem na to może być historia mnicha buddyjskiego Japończyka Enin z gór Hiei, który podróżował po Chinach w latach 838-847. Przebywał on w miastach Lo-Yang i Kai-Feng położonych blisko klasztoru Saholin, gdzie uprawiano słynne shaolin-sukempo.Według starej książki „Gukansho” w XII wieku Minamoto no Yoritomo zręcznie posługiwał się ju jitsu zwane wówczas tegiki „zręczne ręce”. Inny ślad pozostawiony w XVI wieku przez Hisamori Takenouchi twórcę jednego z ważniejszych stylów, stanowi dla historyków japońskich prawdziwy dowodów narodzin ju jitsu. Wreszcie w XVII wieku pojawia się dwóch sławnych prekursorów tego stylu. Pierwszy z nich , Chińczyk Chang Ynan Pin żył w latach 1587-1670. W roku 1659 przyjął obywatelstwo japońskie. Przywiózł do Japonii Chińskie go-ti oraz formy kung-fu go-ti. W świątyni Kokushoji w Edo nauczał swoich metod walki trzech roninów, Fukuno Masakatsu, Muira Yoshitatsu i Josgai Jirozaemona.
Oni z kolei tworzyli własne szkoły. Uważani są za twórców klasycznej epoki ju jitsu. Od Pina zdaniem badaczy pochodzi wiele późniejszych stylów. Drugim twórcą ju jitsu był Shirobei Akiyama, rywal Chang Yuan Pina, lekarz z Nagasaki. W Chinach studiował trzy metody stylu: nakuda oraz 28 technik kwappo. Po powrocie do kraju rozczarowany i dotknięty lekkomyślnością uczniów poświęcił się medytacją. Po dziesięci latach kontemplacji, w środku zimy spostrzegł jak gałąź wierzby nagle rozluźniła się uwalniana spod śniegu. Ta naturalna obrona oraz elastyczność delikatnego drzewa zrobiła na nim duże wrażenie. Stworzył własną naturalną metodę, którą nazwał ju-jitsu-yoshin-ryu (Szkoła Duszy Wierzby). Początki klasycznej epoki ju jitsu, jego integralnej konstrukcji, a nie rezultatu doświadczeń empirycznych, określa się na lata 1960-1650. Niezależnie więc czy za twórcę uznamy Chang Yuna Pina, Shirobei Akiyame, czy jeszcze kogoś innego, początków ju- jitsu należy szukać u zarania ery Tokugawa. Na przestrzeni dwóch wieków kilkaset różnych stylów starało się wyodrębnić własne systemy. W połowie XIX wieku Sytuacja ju jitsu jest dość skomplikowana. Nadzieja na dokonanie prawidłowego rozróżnienia miedzy szkołami jest nikła, gdyż są bardzo silne wpływy poszczególnych odłamów. Dziej się tak z wielu powodów. Ju jitsu jako termin ogólnie obejmuje wszystkie techniki walki pustą ręką (oprócz karate), które dotarły do Japonii w początkach wieku.
W efekcie cała masa różnych terminów stanowi określenie samego pojęcia. Na tej zasadzie wymienia się bez różnicy: chogusoku, genkotsu, gusoku, chikarakurabe, nakushi, kogusoku, kempo, toride, yawara, wajitsu, shikaku, kumiuchi, koshi no mawari, taijitsu, nakuda. Techniki te wprowadzają także walkę z bronią przed fazą końcową, która można odnieść do walki pustą ręką, ale nie wyłącznie. Stąd porównania techniczne, podobieństwa strategiczne, poszukiwania i często identyczne rezultaty. Izolacja geograficzna, brak kontaktów spowodowanych dużymi odległościami, czy też autarkia będąca rezultatem nieustających wojen, są powodem wypracowania bliźniaczo podobnych rozwiązań chociaż twórcy poszczególnych szkół byli przekonani o swojej oryginalności. Zrozumiałe jest że brutalna konfrontacja na polu walki powoduje jedynie powierzchowną wymianę technik. Zwycięzca często starał się z nich skorzystać, aby udoskonalić swą własną metodę. Należy także zwrócić uwagę na przypadki szpiegostwa jakie miały miejsce miedzy mistrzami rywalizujących szkół, szybko przypisujących sobie zasługi odkrycia nowej techniki. Wyjaśnia to szczególną tajemnicę jaką było otaczanie miejsce nauczania – dojo.
Wreszcie duże zróżnicowanie technik kryje się pod olbrzymią ilością szkół mistrzów tworzących podstawy oraz zasady nowoczesne w takim lub innym stylu. W roku 1843 ukazała się książka pt. „Bojitsu – tyuso – roku” wyliczająca co najmniej 159 większych szkół sposobów walki, podzielonych na 8 wielkich rodzin. Inne źródła podają, że pod koniec panowania Tokugawy istniało 100 szkół ju jitsu, w tym 40 ważniejszych. Między innymi: daito, hakustu, jukisnin, juki, kito, kushin, miura, sekiguchi, shibukawa, shin-no-shindo, yoshin, tenjinshinyo, takenouchi, soshuishitsu, genkai, tsutskmi-hozan, yagyu-shingan. Współczesne ju jitsu w Japonii – Pozostałości tradycji W 1895 roku utworzona zostaje w Tokio organizacja narodowa, której celem było zapewnienie we współczesnej Japonii przetrwania dyscyplin walki z epoki klasycznej. Do nauki poszczególnych stylów wyznaczeni zostali eksperci, przede wszystkim do dyscyplin szlachetnych, to znaczy stosujących broń, a także do ju- jitsu, judo i aikido. W Japonii tworzono małe kluby dzielnicowe, w których uczono techniki tradycyjnych. W miarę wzrostu liczby klubów, każdy ekspert starał się wypracować własny, indywidualny styl. Obecnie więc trudno jest dokonać konkretnego, wartościującego wyboru, bowiem czasy mistrzów należą do przeszłości. Powracają do życia mniej lub bardziej syntetyczne formy starego ju jitsu próbujące ominąć wszelkie zmiany którym poddana została ta sztuka walki na początku wieku. Są to między innymi:
- daito ryu akiki jujitsu, nauczane przez Takeda Tokimune, który kształcił takich ekspertów jak: Horikawa Kotaro, Sagawa Yukiyoshi, Matsuda Hosaku.
- akko ryu akiki jujitsu, którego twórcą jest Rynno Okuyama, rozwija sie nie tylko w Japonii, lecz także w USA i w Kanadzie. Sprowadzony do Europy w 1973 roku przez Ronalda Maroteaux, cieszy się szczególnym powodzeniem we Francji i Belgii.
- shorinji- kempo jest syntezą dokonaną przez Nakano Michiomi, znanego pod przydomkiem So Doshin, który starał się uporządkować techniki: rzutów, dźwigni, obezwładnień i uderzeń pochodzących z chińskiego shaolin-su-kempo. Styl ten bardzo widowiskowy, przyciąga w Japoni setki tysięcy ćwiczących . Główny klub znajduje się w Tadotsu na wyspie Shikoku. Oczywiście bardzo trudno jest oddzielić prawdziwą tradycję od osobistych innowacji. W rzeczywistości przenikają się one nawzajem.